«Հայկական ժամանակ». Ըստ փորձագետի՝ Էլեկտրաէներգիայի սակագինը 10 դրամով նվազեցնելու հիմքերն առկա են
«Հայկական ժամանակ». ՀՀ հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովը (ՀԾԿՀ) 2015 թ. սպառողներին մատակարարվող էլեկտրաէներգիայի սակագինը բարձրացնելիս՝ որպես հիմնավորում ներկայացնում էր ատոմակայանի երկար կանգնելը և սակավաջրությունը: Այսինքն, համեմատաբար էժան էլեկտրաէներգիա արտադրող ԱԷԿ-ն ու ՀԷԿ-երը քիչ արտադրանք էին տվել, իսկ «պակասորդը» լրացրել էին ՋԷԿ-երը, որոնց արտադրանքն ավելի թանկ է: Սակայն. իրավիճակը փոխվել է 180 աստիճանով` ԱԷԿ-ը և ՀԷԿ-երը ավելացրել են իրենց արտադրած էլեկտրաէներգիայի ծավալները, իսկ ՋԷԿ-երը` ավելի քիչ էլեկտրաէներգիա են արտադրել: Էներգահամակարգ է մտել ավելի ցածր ինքնարժեքով էլեկտրաէներգիա: Սա հիմք չի՞ ստեղծում էլեկտրաէներգիայի սակագինը վերանայելու և նվազեցնելու համար: Թրանսփարենսի ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոնի փորձագետ, տնտեսագետ Արտակ Մանուկյանը պնդում է, որ էլեկտրաէներգիայի սակագնի նվազեցման բոլոր հիմքերն առկա են:
«Երբ 2015 թ. օգոստոսին ՀԾԿՀ-ն բարձրացրեց սակագինը, որպես հիմնավորում ներկայացվում էր ատոմակայանի երկար պարապուրդը, սակավաջրությունը ու նաև դոլար/դրամ փոխարժեքի փոփոխությունը: Էլեկտրաէներգիայի սակագնի վերանայումը կարող է իրականացվել տարվա ընթացքում երկու անգամ՝ ինչպես «Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր» (ՀԷՑ) ընկերության, այնպես էլ ՀԾԿՀ-ի կողմից: Փետրվարի 1-ը ՀԾԿՀ արդյունավետության գնահատման համար լրացուցիչ փորձաքար է»,- «Հայկական ժամանակ»-ի հետ զրույցում ասել է փորձագետը:
Մի քանի օրից ՀԾԿՀ-ն արդեն իրավունք ունի վերանայել էլեկտրաէներգիայի սակագինը: Իսկ վերանայելու հիմքերն ավելի քան բավարար են: «Չնայած Հայաստանին մատակարարվող ռուսական գազի գինը 2015 թ. փաստացիորեն նվազել է 12.6%-ով (հազար խորանարդ մետրը 189 դոլարից դարձել է 165 դոլարի), գործնականում խոշոր սպառողները, ինչպես նախկին գնի, այնպես էլ իջեցված գնի պարագայում վճարում են 270 ԱՄՆ դոլարին համարժեք դրամ: Այսինքն, եթե ռուսական գազի գնի նվազման պայմաններում համարժեքորեն նվազի նաև ջերմաէլեկտրակայաններին մատակարարվող գազի սակագինը, ապա վերջիններս կունենան իրենց արտադրած էլեկտրաէներգիայի ինքնարժեքի նվազում և հետևաբար, այլ հավասար պայմաններում հանձնաժողովը պետք է իջեցնի էլեկտրաէներգիայի սակագինը»,- ասում է Արտակ Մանուկյանը և ներկայացնում մի քանի փաստական տվյալներ:
«Գնահատումները ցույց են տալիս, որ գազի գնի նվազեցումը շուրջ 5 դրամով նվազեցնում է ՋԷԿ-ի արտադրած էլեկտրաէներգիայի ինքնարժեքը, ինչը ընդհանուր առմամբ 2 դրամով նվազեցնում է հոսանքի ինքնարժեքը Հայաստանում: Պետք է նշել, որ ՋԷԿ-երի արտադրած հոսանքի ինքնարժեքը, նաև գազի գնի պատճառով, ամենաթանկն է և 2014-2015թթ. ՋԷԿ-երին էր բաժին ընկնում էլեկտրաէներգիայի արտադրության 40 տոկոսը: 2015-2016 սակագնային տարում իրավիճակը փոխվել է. ՋԷԿ-ի արտադրության ծավալները նվազել են 15 տոկոսով, իսկ ավելի էժան էլեկտրաէներգիա արտադրող Ատոմակայանինը և ՀԷԿ-երինը աճել համապատասխանաբար 15 և 11 տոկոսով: Այս ամենն էլ օբյեկտիվ հիմքեր են նախատեսում սակագնի առնվազն 4 դրամ նվազեցման համար»,- իր հաշվարկները ներկայացրել է փորձագետը: Բայց սա դեռ ամենը չէ: Կան սակագնի նվազեցման այլ հիմքեր:
«Վերադառնանք ՀԾԿՀ-ի այն փաստարկներին, որոնք բերվում էին սակագնի բարձրացման ժամանակ.
1) դոլար/դրամ-ազդեցություն. այդ ազդեցությունը հիմա գրեթե չկա, քանի որ դրամը տարածաշրջանի ամենակայուն արժույթն է,
2) սակավաջրություն. այս ազդեցությունն այլևս հակառակ ուղղությունն ունի` տարին ջրառատ է,
3) ատոմակայանի պարապուրդ. սա էլ այլևս չկա` ՀԱԷԿ-ը արտադրել է ավելի շատ հոսանք:
Ինչ վերաբերում է այն փաստարկին, որ սակագնի բարձրացման շնորհիվ պետք է փոխհատուցվեին ՀԷՑ-ի կուտակած այսպես կոչված «օբյեկտիվ վնասները» 24 միլիարդ դրամի չափով, ապա դրա համար տրված էր մեկ տարի ժամկետ: Այսինքն սա նախադրյալներ է ստեղծում, որ 2016թ. օգոստոսին սակագինը այլ հավասար պայմաններում նվազի ևս 6 դրամով` ի հաշիվ այդ վնասների ամբողջական մարման»,- ասում է փորձագետ Արտակ Մանուկյանը:
Բոլոր հիմքերը կան, որ այս տարվա փետրվարից էլեկտրաէներգիայի սակագինը նվազեցվի առնվազն 4 դրամով, իսկ օգոստոսին` ևս 6 դրամով: Այսինքն, տեսականորեն Հայաստանում մեկ կիլովատտ ժամ էլեկտրաէներգիայի սակագինը կարող է լինել 38-39 դրամ ներկայիս գործող 49 դրամի փոխարեն: «Դե մնում է, որ այս գործոնները տեսնի նաև ՀԾԿՀ նախագահ Ռոբերտ Նազարյանը»,- «լիահույս է» Արտակ Մանուկյանը:
