Նորություններ

Մարտի 3-ին Եվրոպական Միության և Եվրոպայի խորհրդի Գործընկերություն հանուն լավ կառավարման (ԳԼԿ) «Հայաստանում կոռուպցիայի դեմ պայքարի և կանխարգելման ինստիտուցիոնալ կարողությունների հզորացում» ծրագրի շրջանակում տեղի է ունեցել աշխատաժողով «Բարեվարքության համակարգի վերաբերյալ հանրային ծառայողների իրազեկվածության բարձրացում և կոռուպցիայի կանխարգելում» թեմայով: Աշխատաժողովին մասնակցել է ԹԻՀԿ փորձագետ Արմեն Խուդավերդյանը:

2020թ. մարտի 2-3-ին Անցումային  արդարադատության միջազգային կենտրոնը Թունիսում կազմակերպել է կոռուպցիայի դեմ պայքարի և ապօրինի ճանապարհով ձեռք բերված ակտիվների վերականգնման վերաբերյալ «Ճշմարտություն, հաշվետվողականություն և ակտիվների վերականգնում. ինչպե՞ս է հնարավոր անցումային արդարադատությամբ պայքարել կոռուպցիայի դեմ» թեմայով համաժողով: Միջոցառմանը մասնակցել են փորձագետներ,  քաղաքականություն մշակողներ, պաշտոնատար անձինք և ակտիվիստներ Թունիսից, Հարավային Աֆրիկայից, Քենիայից, Ֆիլիպիններից, Գամբիայից և Հայաստանից: Նշյալ երկրներն այժմ անցումային արդարադատության միջոցներ են կիրառում, որտեղ կոռուպցիայի համար հաշվետվողականությունը գլխավոր մարտահրավեր է:

2018թ․ հեղափոխությունից հետո ժողովրդի կամքով ձևավորված օրենսդիր և գործադիր մարմինների առջև ժողովրդի հիմնական պահանջներից եղել և մնում է անկախ և անկաշառ դատական համակարգի ձևավորումը, որի վերաբերյալ իշխանություններն ավելի վաղ հայտարարեցին իրենց պատրաստակամությունը։ Ընդ որում, որպես այդ նպատակին հասնելու կարևորագույն գործիք պետք է նախատեսվեր դատավորների վեթինգը։ Այնուամենայնիվ, ՀՀ Ազգային ժողովում քննարկման փուլում դրված «Հայաստանի Հանրապետության դատական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին ՀՀ սահմանադրական օրենքի նախագիծն (այսուհետ՝ Նախագիծ) ըստ էության չի նախատեսում դատավորների համապարփակ վեթինգ, ավելին դրանով առաջարկվող կարգավորումները լուրջ սպառնալիք են ստեղծում դատական իշխանության անկախության համար։

«Զգալի փոփոխություն է նկատվում, և, ամենակարևորը` երկրում որևէ բան փոխելու անկեղծ մղում: Կարծում եմ՝ քաղաքացիները նույնպես սա նկատում են: Տարբեր հարցումների արդյունքները նույնն են ցույց տալիս: Ինչ վերաբերում է իրավապահ մարմինների աշխատանքին` այնտեղ կա պրոցես, կան զարգացումներ: Նախկինում այնտեղ ոչինչ չէր կատարվում: Ես կիսում եմ վարչապետի կարծիքը, որ մեր ակնկալիքները մեծ են, և մենք ակնկալում ենք ավելի պրոֆեսիոնալ աշխատանք իրավապահների կողմից: Սակայն, ցավոք, պրոֆեսիոնալիզմը կաղում է», – «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում ասել է Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոնի գործադիր տնօրեն Սոնա Այվազյանը:

Սահմանադրական փոփոխությունների հանրաքվեի «Այո»-ի քարոզչական կողմի ֆինանսավորման թափանցիկության ու հաշվետվողականության հարցը մտահոգում է ընտրությունների ընթացքը դիտարկող «Ականատես» նախաձեռնությանը։ Իշխանական «Քաղաքացիական պայմանագիր» (ՔՊ) կուսակցության դրամահավաք-երեկոյից օրեր անց, 2018-ին ստեղծված դիտորդական նախաձեռնությունը հայտարարություն է տարածել, ընդգծելով՝ անհստակություն կա կուսակցության և հիմնադրամի հաշվեհամարներին արված փոխանցումների հարցում։

Իրավապահ մարմինների հետ կոռուպցիայի հարցով վարչապետի անցկացրած խորհրդակցության ժամանակ խնդիր է դրվել թալանածը հետ վերադարձնել: Բայց եթե հարցը այդպես է դրվում, թիվ մեկ խնդիրը պետք է լինի այն, թե ինչպես օֆշորներից վերադարձնել Հայաստանից դուրս տարված գումարը: Lragir.am-ի հետ զրույցում նման դիտարկում է արել Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոնի ծրագրերի ղեկավար Վարուժան Հոկտանյանը: Նա նաև նշել է, որ չպետք է լինի սելեկտիվ պայքար: Թալանվածը պետք է ամբողջովին հետ վերադարձվի և սկսած 1990-ականների սկզբից: Մյուս կարևոր սկզբունքն, ըստ Հոկտանյանի, այն է, որ բացի թալանածը հետ բերելուց, նաև պետք է նոր թալանչիների ճանապարհը փակել և բացառել հների «գունափոխումը»: 

«Մեդիալաբի» հետ զրույցում Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոնի ծրագրերի ղեկավար Վարուժան Հոկտանյանն անդրադարձել է կոռուպցիայի դեմ պայքարի վերաբերյալ խորհրդակցության  ժամանակ վարչապետի արտահայտած այն մտքին, որ թեև կոռուպցիայի դեմ պայքարի հարցում արդյունքն անհամեմատ բարձր է, հանրային սպասումների համեմատությամբ գոհացուցիչ չէ։

Ժողովրդավարական հասարակությունում հանրության վստահությունը նվաճելու նպատակով ընտրական, այդ թվում՝ հանրաքվեների կազմակերպման գործընթացներում ծայրահեղ կարևոր է քարոզարշավների ընթացքում (և դրանից դուրս) կուսակցությունների գործունեության ֆինանսական կողմի՝ եկամուտների և ծախսերի թափանցիկության և հաշվետվողականության ապահովումը:

«Եթե դրամահավաքը եղել է միայն հանրաքվեի համար, մնացած 105 միլիոն դրամը պետք է վերադարձվի պետբյուջե կամ նվիրատվություն կատարողներին, իսկ եթե դրամահավաքը «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության համար է, ամբողջ գումարը կարող է գնալ կուսակցությանը, որը հետո կորոշի, այդ գումարից հատկացնի «Այո»-ի շտաբին, թե ՞ այլ հանգանակություն կարվի արդեն այդ 100 միլիոն դրամի համար»,- «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում նման կարծիք է հայտնել ԹԻՀԿ ծրագրերի ղեկավար Վարուժան Հոկտանյանը՝ անդրադառնալով «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության՝ փետրվարի 25-ին  անցկացրած դրամահավաքին,[1] որի ընթացքում 205,560 միլիոն դրամ է հանգանակվել։ 
 

Լսումներին մասնակցել են ՀՀ ԱԺ պատգամավորներ, գործադիր մարմնի, դատական իշխանության, քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչներ, իրավաբան գիտնականներ, փորձագետներ, ոլորտով հետաքրքրված անձինք, այդ թվում` ԹԻՀԿ իրավական հարցերով փորձագետ Հայկ Մարտիրոսյանը, որը բարձրացրել է երկու հարց: Մեկը կապված է դատավորների թեկնածուների տարիքի հետ: Նա նշել է, որ դատավորների տարիքի պահանջի նվազեցումը 28-ից 25-ի կարող է բացասաբար անդրադառնալ դատական քննության որակի վրա՝ դատավորների  փորձառության պակասով պայմանավորված: